ઉદ્યોગો અને શહેરોના ઝડપી વિકાસને કારણે, ખેતરોમાં કામ કરવા માટે પૂરતા લોકો ઉપલબ્ધ નથી. ખેત મજૂરોની આ અછત રાજ્યના ખેતી ક્ષેત્ર માટે નોંધપાત્ર પડકાર ઉભી કરી રહી છે. આ મુદ્દાને ઉકેલવા અને કૃષિ ઉદ્યોગોની સફળતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે, કૃષિ યાંત્રીકરણ અપનાવવું નિર્ણાયક બની ગયું છે – ખેતીના કાર્યો કરવા માટે મશીનો અને ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરીને.

કૃષિમાં યાંત્રિકરણનો સમાવેશ કરીને અનેક ફાયદાઓ પ્રાપ્ત કરી શકાય છે. પ્રથમ, તે ખેતરોમાં ઉત્પાદકતામાં વધારો કરી શકે છે. મશીનોની મદદથી, જે કાર્યોને મેન્યુઅલી પૂર્ણ કરવામાં લાંબો સમય લાગે છે તે વધુ ઝડપથી અને વધુ અસરકારક રીતે કરી શકાય છે. આનો અર્થ એ છે કે ખેડૂતો વસ્તીની વધતી જતી માંગને પહોંચી વળવા માટે વધુ પાક અને ખોરાકનું ઉત્પાદન કરી શકે છે.

વધુમાં, કૃષિ યાંત્રિકરણ ખર્ચને નિયંત્રણમાં રાખવામાં મદદ કરી શકે છે. જ્યારે મજૂરની અછતથી કામદારો માટે વધુ વેતન થઈ શકે છે, મશીનનો ઉપયોગ લાંબા ગાળે વધુ ખર્ચ-અસરકારક બની શકે છે. જો કે મશીનોની ખરીદી અને જાળવણીમાં પ્રારંભિક રોકાણ હોઈ શકે છે, તેઓ અથાક કામ કરી શકે છે અને માનવ શ્રમની સરખામણીમાં ઓછી ચાલુ ચુકવણીની જરૂર છે.

યાંત્રિકરણનો બીજો ફાયદો એ છે કે બિનઉપયોગી સંસાધનોનો ઉપયોગ કરવાની ક્ષમતા. જમીન, પાણી અને વાતાવરણ જેવા કુદરતી તત્વો ખેતીમાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવે છે. મિકેનાઇઝેશન દ્વારા, આ સંસાધનોને તેમની સંપૂર્ણ ક્ષમતા અનુસાર ઑપ્ટિમાઇઝ કરી શકાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, સ્વયંસંચાલિત સિંચાઈ પ્રણાલીઓ પાણીના વપરાશને કાર્યક્ષમ રીતે સંચાલિત કરી શકે છે, તેની ખાતરી કરીને કે પાકને બગાડ વિના યોગ્ય માત્રામાં ભેજ મળે છે.

કૃષિ યાંત્રિકરણનો અમલ કરીને ખેડૂતો તેમના ઉત્પાદનની ગુણવત્તામાં પણ સુધારો કરી શકે છે. મશીનો ઉચ્ચ સ્તરની ચોકસાઇ સાથે કાર્યો કરી શકે છે, જેના પરિણામે સમાન અને ઉચ્ચ-ગુણવત્તાવાળા પાક થાય છે. આનાથી માત્ર ઉપભોક્તાઓને જ ફાયદો થતો નથી પરંતુ ખેડૂતોના ઉત્પાદનોના સારા બજાર ભાવ પણ મળી શકે છે.

કૃષિ યાંત્રિકીકરણને અપનાવવા પ્રોત્સાહન અને સુવિધા આપવા માટે, સરકારે AGR 2 (કૃષિ મશીનરી) યોજના રજૂ કરી છે. આ કાર્યક્રમ રાજ્યના વિવિધ પ્રદેશોમાં ખેડૂતોને ટેકો અને સહાય પ્રદાન કરે છે. ખાસ કરીને, તે 208 તાલુકાઓને લક્ષ્યાંકિત કરે છે જ્યાં કેન્દ્ર દ્વારા પ્રાયોજિત “કૃષિ યાંત્રીકરણ પર સબમિશન” યોજના હજુ સુધી અમલમાં આવી નથી.

ઔદ્યોગિકીકરણ અને શહેરીકરણને કારણે ખેત મજૂરોની અછતએ કૃષિ યાંત્રિકરણની જરૂરિયાતને ઉજાગર કરી છે. ખેતીની પદ્ધતિઓમાં મશીનો અને ટેક્નોલોજીનો સમાવેશ કરીને, કૃષિ ક્ષેત્ર ઉચ્ચ ઉત્પાદકતા, ઓછા ખર્ચ અને સારી ગુણવત્તાવાળા ઉત્પાદન હાંસલ કરી શકે છે. સરકારની પહેલો, જેમ કે AGR 2 યોજના, બદલાતી વસ્તીવિષયક અને આર્થિક બદલાવને ધ્યાનમાં રાખીને કૃષિ ઉદ્યોગોની સફળતા સુનિશ્ચિત કરવાની દિશામાં નિર્ણાયક પગલાં છે.

1. પાવર ટીલર (<8 BHP) 

નાના ખેડૂતો માટે : કુલ ખર્ચના 50% અથવા રૂ. 45હજાર, બેમાંથી જે ઓછું હોય.

 મોટા ખેડૂતો માટે : કુલ ખર્ચના 40% અથવા રૂ 36 હજાર, જે હોય તે ઓછું

2.  પાવર ટીલર (8 BHP અને ઉપર)

નાના ખેડૂતો માટે : કુલ ખર્ચના 50% અથવા રૂ. 60હજાર, બેમાંથી જે ઓછું હોય.

મોટા ખેડૂતો માટે : કુલ ખર્ચના 40% અથવા રૂ48 હજાર, જે ઓછું હોય તે 

3.  સ્વ-સંચાલિત ચોખા ટ્રાન્સપ્લાન્ટ 

નાના ખેડૂતો માટે : કુલ ખર્ચના 50% અથવા રૂ. 80 હજાર

મોટા ખેડૂતો માટે : કુલ ખર્ચના 40% અથવા રૂ 64 હજાર

4.  સ્વ-સંચાલિત ચોખા ટ્રાન્સપ્લાન્ટર

નાના ખેડૂતો માટે :કુલ ખર્ચના 50% અથવા રૂ 150 હજાર

મોટા ખેડૂતો માટે : કુલ ખર્ચના 40% અથવા રૂ 150 હજાર

5.  સ્વ-સંચાલિત રીપર કમબાઈન્ડર

નાના ખેડૂતો માટે : કુલ ખર્ચના 50% અથવા રૂ 100 હજાર

મોટા ખેડૂતો માટે : કુલ ખર્ચના 40% અથવા રૂ80 હજાર

6.  સ્વયં સંચાલિત બ્રશ કટર

નાના ખેડૂતો માટે : કુલ ખર્ચના 50% અથવા રૂ. 7 હજાર

મોટા ખેડૂતો માટે : કુલ ખર્ચના 40% અથવા રૂ 5.6 હજાર

બીજી યોજનાનો જાણવા માટે અહીં ક્લિક કરો 

કોણ અરજી કરી શકે છે અને તેઓએ શું કરવાની જરૂર છે ?

1.રાજ્યના ખેડૂતો: રાજ્યમાં રહેતા કોઈપણ ખેડૂત આ યોજના માટે અરજી કરવા પાત્ર છે. આ યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય કૃષિ પ્રવૃત્તિઓ સાથે સંકળાયેલા ખેડૂતોની વિશાળ શ્રેણીને મદદ કરવાનો છે.

2.આ યોજના અનુસૂચિત જાતિ (SC) અથવા અનુસૂચિત જનજાતિ (ST) શ્રેણીના ખેડૂતોને બાકાત રાખે છે. જો કે, આ બાકાત માત્ર ચોક્કસ વિસ્તારોમાં જ લાગુ પડે છે, જેને તાલુકા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જ્યાં સોઇલ હેલ્થ મેનેજમેન્ટ (SMAM) યોજના હજુ સુધી લાગુ કરવામાં આવી નથી.

યોજનાનો લાભ મેળવવા માટે, પાત્ર ખેડૂતોએ અમુક ખરીદી માર્ગદર્શિકાઓનું પાલન કરવું આવશ્યક છે:

 જે ખેડૂતો આ યોજનાનો લાભ લેવા ઈચ્છે છે તેઓએ તેમની ખરીદી એવા ઉત્પાદકો પાસેથી કરવી જોઈએ જેમને સંબંધિત સત્તાવાળાઓ દ્વારા સત્તાવાર રીતે અધિકૃત અને મંજૂર કરવામાં આવ્યા હોય. આ ઉત્પાદકો કૃષિ વિભાગ દ્વારા માન્ય છે અને જરૂરી ગુણવત્તા અને ધોરણોના માપદંડોને પૂર્ણ કરે છે.

કૃષિ કાર્યાલય અથવા વિભાગ આ યોજનામાં સમાવિષ્ટ ઉત્પાદકોની યાદી જાળવી રાખે છે. ખેડૂતોને વિશ્વસનીય અને વાસ્તવિક સાધનો પ્રદાતાઓ સુધી પહોંચ મળે તેની ખાતરી કરવા માટે આ યાદીઓ કાળજીપૂર્વક તૈયાર કરવામાં આવી છે. આ કોઈપણ સંભવિત છેતરપિંડીની પ્રવૃત્તિઓને રોકવામાં મદદ કરે છે અને ખાતરી કરે છે કે ખેડૂતોને અધિકૃત ઉત્પાદનો મળી રહ્યાં છે.

આ યોજનાના મુખ્ય પાસાઓ પૈકી એક છે કિંમત નિર્ધારણમાં વાજબીતાની ખાતરી કરવી. ઉત્પાદકોના સાધનોની કિંમતો સમયાંતરે સમીક્ષા અને જાહેર ઇનામ શોધને આધિન છે. આનો અર્થ એ છે કે ખેતીના સાધનોની કિંમતો નિયમિતપણે આકારણી કરવામાં આવે છે અને ખેડૂતોને પારદર્શક બનાવવામાં આવે છે. આનાથી ભાવની હેરાફેરી અટકાવવામાં આવે છે અને ખાતરી થાય છે કે ખેડૂતો જે સાધનો ખરીદે છે તેના માટે વધારે ચાર્જ લેવામાં ન આવે.

આ યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય ખેડૂતોને વાજબી અને પારદર્શક ભાવે ઉચ્ચ-ગુણવત્તાવાળા કૃષિ સાધનોની ઍક્સેસ પ્રદાન કરીને તેમને ટેકો આપવાનો છે. SMAM સ્કીમ વિના ચોક્કસ વિસ્તારોમાં SC/ST કેટેગરીના લાયકાત ધરાવતા ખેડૂતો આ પહેલનો લાભ લઈ શકે છે. કૃષિ કાર્યાલય દ્વારા બનાવેલ પેનલમાં સૂચિબદ્ધ અધિકૃત ઉત્પાદકો પાસેથી ખરીદી કરીને, ખેડૂતો ખાતરી કરી શકે છે કે તેઓ તેમની કૃષિ જરૂરિયાતોને સંતોષતા વિશ્વસનીય સાધનોમાં રોકાણ કરી રહ્યાં છે. નિયમિત ભાવ જાહેર કરવાની પદ્ધતિ ખેડૂતોને અયોગ્ય ભાવ પ્રથાઓથી વધુ સુરક્ષિત કરે છે અને વધુ સમાન ખેતીના વાતાવરણમાં ફાળો આપે છે.

બીજી યોજનાનો જાણવા માટે અહીં ક્લિક કરો 

દીકરી માટે ૧ લાખ સુધીની સહાય યોજના વિષે જાણવા માટે અહીં ક્લિક કરો 

ખેડૂતો માટે હેક્ટરે ૨૫ હજાર સુધીની સહાય માટેની માહિતી મેળવવા માટે અહીં ક્લિક કરો